Upravo je završen deo snimanja nacionalnog projekta za dokumentarni film i serijal “Srpsko kolo” u Užicu. Srpsko Kolo se snimalo i igralo na više autentičnih lokacija u Užicu uz mnoštvo izvođača.
Nakon velikog uspeha koji je ostvario prethodni dokumentarni film Teslin Narod koji se kvalifikovao za nominaciju za Oskara za dugometražni dokumentarni film 2020, Optimistic film i reditelj Željko Mirković započeli su novi dokumentarni film i serijal “Srpsko kolo”.
Nacionalni projekat “Srpsko kolo” realizuje se u saradnji sa Ansamblom “Kolo”, Etnografskim muzejom Beograd, Srpskim nacionalnim savezom u Pitsburgu (SAD), Nacionalnim ansamblom “Venac” sa Kosova i Metohije, Srpskom akademijom nauka i umetnosti (SANU) i Turističkom organizacijom Srbije. Projekat su do sada podržali Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, Pokrajinski sekretarijat za kulturu AP Vojvodine, Grad Niš, Grad Pirot, Grad Zaječar i Grad Užice, kao i Srpski kulturni centar “Opančići” u Vašingtonu.
“Užičani su veoma ponosni na svoje istorijsko i kulturno nasleđe i na činjenicu da se srpsko kolo, među kojima je jedno od najpoznatijih Užičko, našlo na Uneskovoj listi nematerijalnog kulturnog nasleđa. U gradu na Đetinji držimo do očuvanja tradicije, jer je to način da se sačuva identitet našeg naroda koji se stvara i čuva vekovima. Cilj očuvanja folklora, autentičnih proizvoda užičkog kraja, kao i svega onoga što čini užički duh i erski humor, je da se ne zaboravi da su nam koreni dublji i dalji od momenta koji predstavlja naše prvo sećanje i saznanje. Čuvari tradicije, najvrednijeg što su nam preci ostavili, uvek su među najboljim promoterima naše kulturne baštine. Raduje nas što je užički kraj deo projekta “Srpsko kolo” i što imamo priliku da širu javnost upoznamo sa narodnim stvaralaštvom koje svaka nova generacija oplemenjuje čuvajući njegovu izvornu suštinu, istakla je gradonačelnica Užica, dr Jelena Raković Radivojević.
“U tipične igre užičkog kraja ubrajaju se: četvorac, užička čarlama, rabadžijsko, kukunješ, prolomčica, ersko, povijorac… Sve igre igraju se na narodnim svečanostima, u otvorenom kolu koje se uvek kreće desno i u kome se igrači, naizmenično muškarci i žene, drže za ruku. Ako su igrači međusobno srodnički bliski, mogu se u kolu hvatati i ispod ruke (“pod ruku”). Igre se uče na manjim skupovima, prelima, komišanjima i malim čobanskim sastancima. Smatra se za sramotu ako neko od mlađih nije naučio da igra, kaže Goran Paunović, predsednik Udruženja građana “ERA”.
“Posebnost igre na našem području je da se igra na celom stopalu, sitnim koracima, vedro, uspravnog stasa, ponosito, tako da se dobija utisak da se igrač ljulja, cuca, trese, trupa, trupće, drma, “treperi od peta do perčina”, igra da mu se svaki gram mesa trese. Kolena su stalno savijena, kruta, kao prelomljena, ne savijaju se i ne ispravljaju tokom igranja. Kolena i sredina stopala su na istoj osi sve vreme”, objašnjava Vlastimir Veljović, rukovodilac ansambla narodnih pesama i igara i pevačkih grupa UG “ERA”.
“Tradicionalno pevanje u zapadnoj Srbiji egzistira pretežno u obliku dvoglasnog pevanja novijeg tipa – pevanje “na bas” i u manjoj meri dvoglasnog pevanja starijeg tipa – pevanje “izvika”, koje je zbog karakterističnog načina izvođenja 2012. godine upisano na listu nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije. U KUD-u Sevojno, pored toga što negujemo folklorno nasleđe našeg kraja, ali i svih ostalih krajeva Srbije, poklanjamo posebnu pažnju starijem obliku pevanja “izvika” kako bismo sačuvali stare usmene “zapise” i preneli ih na nove generacije ističe Đorđe Delić, umetnički rukovodilac KUD-a Sevojno.
“Kolo je energetska mašina duboko ukorenjeno u naš DNK, odakle vuče svoju magičnu energiju i moć. Srpsko Kolo je simbol sabornosti koje okuplja i stare i mlade i ujedinjuje srpski narod gde god da se nalazi u svetu. Srpsko kolo je postalo deo UNESKO-ve nematerijalne baštine 2017. godine. Dokumentarni film serijal “Srpsko kolo” govori o značaju kola, njegovom poreklu, lepoti i specifičnostima. Ovo je priča o tradiciji i identitetu srpskog naroda, o negovanju sreće kroz igru”, zaključuje reditelj i producent, dr Željko Mirković.
