U okviru programa obeležavanja Dana grada, Istorijski arhiv Užice predstavio je knjigu Momčila Vukovića Birčanina „Kralj Aleksandar I Karađorđević 1888-1934“. Promocija je održana i povodom obeležavanja devedesete godišnjice atentata u Marselju, a o autoru i knjizi govoriili su Željko Marković, direktor Istorijskog arhiva Užice, Predrag Marković, književnik, član Krunskog saveta i Uroš Parezanović, šef sektora za odnose s javnošću i protokola Kraljevske porodice Srbije.
Autor knjige Momčilo Vuković Birčanin je kao oficir Kraljevske jugoslovenske vojske bio je u službi kralja Aleksandra I, u konjici Kraljevske garde, a posle Drugog svetskog rata lični sekretar kralja Petra II, autor je i monografije o poslednjem jugoslovenskom kralju koju je takođe izdao Istorijski arhiv Užice pod pokroviteljstvom Kraljevske porodice.
Direktor Arhiva Željko Marković podsetio je na objavljena Birčaninova dela i izložbe i najavio promocuju knjige o Dragoljubu Draži Mihailoviću čime bi opus ovog autora bio zaokružen i predložio objavljivanje sabranih Birčaninovih dela sa rukopisima koji do sada nisu ugledali svetlo dana.
– Ovaj poduhvat bio bi veoma značajnim i zbog srpskog naroda u rasejanju, a za Istorijski arhiv Užice bila bi to velika nagrada i uspeh – dodaje njen direktor.
Književnik i član Krunskog saveta Predrag Marković istakao je da su Birčaninove knjige u izdanju Istorijskog arhiva i izložbe o njemu od izuzetnog značaja, jer je u pitanju “svedok koji ne laze”, te da je za nas “presudno da dobijemo pravu informaciju o sopstvenoj prošlosti”.
– Uloga viteškog kralja Aleksandra je do danas ostala nerazumljiva, jer je uvek bila deo ideologije, navodi Marković i dodaje da u predstavljanju ličnosti kralja u Birčaninovoj knjizi postoje činjenice koje navode na razmišljanje, recimo da kralj ima 22 godine, dok ljudi sa kojima sarađuje imaju 60-70-80 godina koji su vojvode, predsednici stranaka autoriteti naspram kojih kralj donosi odluke, te da sa 30 godina postaje jedan od vodećih evropskih vojskovođa. Podseća da je kralj Aleksandar ličnost tragične sudbine koja je ubijena pre 90 godina u atentatu, a na početku života siroče koga otac čuva, zajedno sa sinom svoga brata koji je takođe siroče, knezom Pavlom.
O slavljenom i osporavanom kralju Predrag Marković na kraju kaže “sudimo mu ne po klevetama, već po činjenicama” i podseća da “nije postojao ni jedan važan intelektualac i političar toga vremena koji je bio protiv stvaranja Jugoslavije”.
Uroš Parezanović, šef protokola Kraljevske rekao je na predstavljanju da je ličnost kralja Aleksandra jedna od “najviše oklevetanih u srpskoj istoriji sa čiijeg lika tek od skora počinju da se skidaju velovi laži i neistina i da se vide njegova veličina i zasluge”.
Zato je budućim čitaocima skrenuo pažnju na kraljeve govore u Birčaninovoj knjizi, i u momentima najveće tragedije prisustvo uzdržanosti i odmerenosti u skladu sa domom koji predstavlja. Navodeći da je viteški kralj prošao bojišta kao ni jedna krunisana glava Evrope od Balkanskih ratova i Velikog rata, prošavši albansku golgotu, Parezanović dodaje da je jedina njegova “krivica” što je sa 30 godina života uspeo da ostvari ono o čemu su mnogi sanjali – Jugoslaviju.
– Kralj Aleksandar I je 1934. godine pao kao jedna od prvih žrtava nacizma i fašizma u Evropi i velika je stvar što smo za vladara imali takvog vizionara, koga s poštovanjem treba da se sećamo – napominje Uroš Parezanović.
– Slavljena i osporavana ličnost kralja Aleksandra I je deo naše prošlosti s obzirom na burno vreme u kome je bio prestolonaslednik, regent i kralj, ali mu državničko umeće ne može niko osporiti niti pečat koji je utisnuo u slavnu prošlost našeg naroda – reči su istoričara Nemanje Spalovića s početka promocije koja je održana u svečanoj sali Gradske kuće. Knjiga će biti predstavljena 17. oktobra na Belom dvoru, a promocija u Užicu održana je u godini i kada je naš grad nacionalna prestonica kulture.
