– U Narodnom muzeju Užice, u zbirci Arhivske građe 1941-1945, čuvaju se na desetine nemačkih, partizanskih i ravnogorskih plakata, objava, proglasa i drugog propagandnog materijala. Na ovoj izložbi prezentovano je 25 plakata koji do sada nisu publikovani ni izlagani široj javnosti – kaže Goran Novaković
U Narodnom muzeju Užice, u petak 15. decembra, otvorena je izložba „Oružje od papira, ratni plakat u Srbiji 1941-1944.“ iz zbirki Narodnog muzeja, autora Gorana Novakovića, istoričara, višeg kustosa i Nemanje Obradovića, istoričara kustosa. Izložba je upriličena povodom dana oslobođenja Užica u Drugom svetskom ratu, 16. decembra 1944. Godine i biće otvorena do 20. januara.
Prisutnu publiku pozdravila je i na značaj izložbe ukazala direktorka užičkog Narodnog muzeja Slavica Stefanović. Prema njenim rečima na izložbi je predstavljen propagandni materijal iz Drugog svetskog rata, sa akcentom na ratne plakate, letke, proglase i objave koji su štampani od strane Nedićevog propagandnog odeljenja, koje je bilo pod direktnom kontrolom Nemačke, zatim dokumenti Komunističke partije Jugoslavije i Ravnogorskog pokreta. Vojni ratni plakati su važan dokumentarni materijal i istorijski izvor koji pruža dragocene uvide u propagandu, umetnost i društvene stavove tokom ratnih vremena. Izložbu je otvorila nastavnica istorije Ana Vasiljević.
– Od najstarijih vremena propagandna delatnost bila je sastavni deo vođenja rata. Prvi svetski rat ukazao je na potencijal i snagu kojom je raspolagala propaganda, jer se pokazalo da za pobedu nisu bili dovoljni ekonomski kapaciteti i vojna moć države. U Drugom svetskom ratu do izražaja je došla upotreba masovnih medija poput filma, radija, novina i plakata, korišćenih kao posebna vrsta oružja. Cilj je bio da se utiče na ljudsko mišljenje i da se stanovništvo pridobija psihološkom propagandom za ratne ciljeve. Plakati su bili osmišljeni tako da je akcenat stavljen na crtež ili fotografiju, a zatim i na tekst koji je davao smisao celoj poruci. Neviđeni nivo finansijskih ulaganja u propagandne kampanje rezultirao je da papir, štamparska mašina, četka, tempera i olovka budu efikasniji od oružane borbe. U Narodnom muzeju Užice, u zbirci Arhivske građe 1941-1945, čuvaju se na desetine nemačkih, partizanskih i ravnogorskih plakata, objava, proglasa i drugog propagandnog materijala. Na ovoj izložbi prezentovano je 25 plakata koji do sada nisu publikovani ni izlagani široj javnosti, kaže jedan od autora izložbe, Goran Novaković, istoričar viši-kustos Narodnog muzeja Užice.
– Formiranjem vlade generala Milana Nedića, 29. avgusta 1941. godine, uspostavljeno je Odeljenje za propagandu, koje je bilo pod direktnom kontrolom nemačkih vlasti. Ono je sprovodilo propagandne aktivnosti preko svih dostupnih sredstava: živa reč (zborovi, konferencije, predavanja), radio, novine, brošure, propagandni leci, plakati, filmovi. Izbor načina informisanja stanovništva zavisio je od više faktora, od stepena pismenosti stanovništva, stava nemačkih vlasti, oblika delovanja neprijateljske propagande, karaktera propagande. Nacistička propaganda u Srbiji tokom Drugog svetskog rata imala je cilj da opravda okupaciju, promoviše nacističku ideologiju, podstakne saradnju Srba sa nacističkim režimom i da obesmisli svaki otpor okupacionim vlastima. Kroz svoju propagandu Nemci su najviše ispoljavali antikomunizam, antisemitizam i neprijateljstvo protiv zapadnih saveznika. Partizanska propagandna štampa u Drugom svetskom ratu bila je veoma važan način komunikacije sa civilnim stanovništvom i saveznicima. Najviše se težilo tome da se stekne naklonost saveznika od kojih se očekivala pomoć u ratnom materijalu i hrani. Biltenima, novinama, lecima i plakatima, partizani su širili svoju ideologiju, informisali narod o ratnim događajima i pozivali ih na ustanak protiv okupatora. Ravnogorski pokret je svoje planove i politiku temeljio na dobro organizovanoj štampi i vešto vođenoj propagandi. Četnici su primenjivali sve vrste propagande: usmenu, pisanu, javnu, skrivenu, pozitivnu i negativnu, kao i radio-propagandu, istakao je Nemanja Obradović, istoričar kustos Narodnog muzeja Užice.
