Vlada Srbije usvojila je 20. decembra uredbu o Parku prirode Zlatibor, kojom se dozvoljava podizanje hidrocentrala do 30 megavata (MHE) u trećoj zoni zaštite.
Kako piše portal „Balkan green energy news“, uprkos najavama iz državnog vrha da će izgradnja mini hidroelektrana u zaštićenim područjima biti zabranjena, ovom uredbom dozvoljeno je podizanje MHE u Parku prirode Zlatibor.
Dokument o utvrđivanju prostornog plana područja posebne namene omogućava sisteme do 30 megavata osim na Dobroseličkoj reci, Ribnici i Jablanici, koje imaju izrazito klisuraste i kanjonske doline. U trećoj zoni s hidrološkim potencijalom preostaje Crni Rzav, a on takođe ima kanjon. U drugoj zoni je zabranjena izgradnja hidrotehničkih objekata – brana i akumulacija, pregrađivanje i regulacija vodotoka, kao i izgradnja hidroelektrana na vodotocima ili njihovim delovima koji su klisurastog ili kanjonskog tipa ili im akumulacije zalaze u klisuraste i kanjonske delove vodotoka. Posebno su zaštićeni Gostiljski i vodopad Skakavac.
Da podsetimo, izgrađene MHE na Zlatiboru nalaze se u selu Jablanica na Rzavu, u blizini pruge. Realizacija je počela 2015. godine kada je ova ideja podržana i od opštinskog rukovodstva uz saradnju sa preduzećem „Zlatiborske elektrane“ Radomira Milekića iz Čačka, koje je investitor u projektu. Ipak, u izjavi za Blic, predsednik opštine Čajetina Milan Stamatović kaže da je zatečen Vladinom uredbom, i da se sa lokalnom samoupravom niko nije konsultovao:
„Veliki Rzav je u ovom delu maltene mrtva reka jer se u nju Obudojevicom slivaju sve otpadne vode sa Zlatibora. Doduše, neće to još dugo trajati jer privodimo kraju izgradnju postrojenja za prečišćavanje voda, ali će elektrane dodatno devastirati reku na kojoj već postoje dva takva objekta,“ rekao je predsednik opštine Čajetina Milan Stamatović za Blic.
Prema rečima biologa Zorice Milosavljević iz UG „Zlatiborski krug“, gradnja mini hidroeletrana ne ide u prilog planovima opštine Čajetina da do 2021. postane prva ekološka opština u Srbiji:
„Iznenađena sam uredbom Vlade. Zašto jedno pričaju a drugo rade, zašto su i uspostavljali Park prirode ako se dozvoljava gradnja MHE, čiji je uticaj poguban? One utiču na biljni i životinjski svet, narušavaju životnu sredinu, zbog njih se menja tok reke, a još veći problem je što se suočavamo sa sušama,“ rekla je Milosavljević za Blic.
Park prirode se nalazi u opštini Čajetina, kao i na teritorijama opština Nova Varoš i Užice, gde je je planirano 18 projekata za MHE, većinom na Đetinji. Tamo je ipak postignut dogovor o moratorijumu za MHE i usvajanju novog prostornog plana, ali ipak nije isključeno da će male stanice moći da se podižu na mestima gde ne bi ugrozile vodotokove. Gradnja MHE je zasustavljena u nekoliko gradova kao što su Kraljevo, Pirot i Dimitrovgrad, zahvaljujući protestima zbog uništavanja sredine i živog sveta, a u pojedinim mestima na Kosovu i Methiji, srpsko i albansko stanovništvo zajedno protestuju protiv MHE.
