U poslednjim godinama, grad Užice uložio je značajna finansijska sredstva u mere energetske efikasnosti i smanjenje aerozagađenja, s ciljem poboljšanja kvaliteta vazduha i životne sredine. Iako se i dalje beleži veliki broj dana sa prekoračenjem graničnih vrednosti zagađujućih čestica, podaci za period od 2018. do 2024. godine ukazuju na smanjenje broja dana sa prekomernim zagađenjem. Prema rečima Dušanke Selaković, gradske većnice zadužene za zaštitu životne sredine i turizam, sve ove mere su izuzetno važne, ali je jednako značajno da i sami građani daju svoj doprinos.
„Niske temperature uzrokuju povećanu potrošnju energenata u ložištima, što zajedno sa intenzivnim saobraćajem i trenutnim meteorološkim uslovima dovodi do prekomernog zagađenja vazduha“, ističe Selaković. Merenja u januaru i februaru ove godine već beleže gotovo svakodnevna prekoračenja graničnih vrednosti suspendovanih čestica. U Užicu je prema podacima sa merne stanice kod Javne garaže zabeleženo prekoračenje od više od 35 dana godišnje sa koncentracijom suspendovanih čestica PM 10 iznad 50 µg/m3, što je zakonski dozvoljena granica.
Međutim, kako naglašava gradska većnica, važno je napomenuti da je lokacija ove merne stanice specifična, jer se nalazi u saobraćajnoj zoni, pa merenja direktno odražavaju uticaj saobraćaja na zagađenje.
Kvalitet vazduha u Užicu u velikoj meri zavisi od emisije zagađujućih materija iz kotlarnica, individualnih ložišta, saobraćaja i industrije. Prema popisu iz 2022. godine, u Užicu postoji 22.804 individualna stambena objekta koji nisu povezani na sistem daljinskog grejanja, a više od 70% njih koristi drvo kao osnovni energent za grejanje. Takođe, etažno grejanje postoji u 13.503 stambenih jedinica, dok oko 9.000 domaćinstava nema nikakve instalacije za grejanje. Od ukupnog broja stanova koji se greje na čvrsta goriva, 16.091 se greje na drva, a 370 na ugalj. Zanimljivo je da se 10.165 stanova na gradskom području greje na čvrsta goriva, dok se 6.296 stanova nalazi na seoskom području.
Zbog ovih podataka, smanjenje zagađenja koje potiče iz individualnih ložišta postavlja se kao prioritet u daljim aktivnostima grada.
U poslednjih deset godina, grad Užice je izdvojio više od 317 miliona dinara za zamenu ložnih uređaja i sprovođenje mera energetske sanacije, realizujući ukupno 3.566 ugovora sa građanima. Ove mere imaju za cilj smanjenje potrošnje energije i zagađenja, što je ključno za očuvanje životne sredine i zdravlja građana.
Prema rečima Dušanke Selaković, napredak u smanjenju zagađenja iz saobraćaja je minimalan, dok broj automobila u gradu raste, što povećava uticaj saobraćaja na kvalitet vazduha.
„Revizija Plana kvaliteta vazduha grada Užica je završena i dostavljena Ministarstvu zaštite životne sredine. Nakon primedbi, plan će biti usvojen od strane Skupštine Grada. Pred nama je mnogo posla, uključujući eliminaciju mazuta iz kotlarnica, smanjenje zagađenja iz saobraćaja i podizanje svesti građana. U danima sa povećanim zagađenjem, apelujemo na građane da koriste suvo drvo umesto uglja, gas, ili inverter klime“, zaključila je Selaković.
