Pocetna Magazin Od Žitne pijace do Trga partizana

Od Žitne pijace do Trga partizana

2362
0
Podelite

Bila je to uspešna, jedinstvena, gotovo ekscesna pojava u jugoslovenskoj arhitekturi i sasvim sigurno najveći domet srpske arhitekture i urbanizma socijalističkog perioda

Nekadašnja Žitna pijaca, a današnji Trg partizana u Užicu predstavlja jedinstvenu prostorno urbanistički dizajniranu formu scenske postavke u više nivoa.

Trg je na svojih 19.154 kvadratna metra stecište okupljanja svih generacija i omiljeno mesto Užičana, kako za dnevnu šetnju, tako i za večernja okupljanja i druženja.

Radovi na samoj izgradnji Trga su započeti 7. decembra, 1959. godina, a završeni

5. juna, 1961. godine. Ceo Trg partizana je projektovan tako da bude uokviren zgradama, bibliotekom, pozorištem koje će izazivati pešačko strujanje, odnosno preneti jedan deo gradskog života na ovaj prostor.

Bila je to uspešna, jedinstvena, gotovo ekscesna pojava u jugoslovenskoj arhitekturi i sasvim sigurno najveći domet srpske arhitekture i urbanizma socijalističkog perioda.
U nekadašnjoj Jugoslaviji se smatralo da su od svih urbanih rešenja gradskih trgova samo tri bila celovita, likovno sveobuhvatna i u svemu prihvaćena od strane građana. Jedan od ta tri trga, bio je upravo Trg partizana u Užicu, projekat arhitekte Stanka Mandića. Trg su često poredili sa onim u Braziliji, a još 60-ih godina 20 veka o njemu je prestižni pariski časopis „Arhitektura danas“ pisao kao o sjajnom primeru urbanog graditeljstva.

U bečkom „Ringturmu“ tokom 2015. godine, održana je izložba pod nazivom „Srbija, grad kao regionalni kontekst za arhitekturu“, gde su prikazana dela naše moderne arhitekture od 1920. godine do danas.

Centralno mesto izložbene postavke pripalo je gradskom jezgru Užica, jedinstvenoj urbanističkoj celini oko Trga. On je u gradu na Đetinji predstavljen kao najveći domet srpskog urbanizma nakon Drugog svetskog rata. Priznanje iz Beča je važna poruka da je remek delo Stanka Mandića u svetu proslavilo našu arhitekturu.
Projektovan je tako da spomenička skulptura Josipa Broza Tita bude postavljena u gornjoj desnoj poziciji, čineći neku vrstu pijedastala za Maršala. Spomenička skulptura, visoka 4,75 metara, delo je vajara Frana Kršinića, a svečano je otkrio Aleksandar Ranković.

Svečanosti su prisustvovali patrijarh German, Petar Stambolić, Miloš Minić, Vladimir Bakarić, Ivan Ribar, kao i ambasadori 24 države. Spomenička skulptura Josipa Broza Tita je nakon 30 godina premeštena na plato Narodnog muzeja Užice, gde je ostala do danas.

Trg partizana je bio i jeste mesto gde su se politički lideri obraćali okupljenim Užičanima, gde se održavaju koncerti, manifestacije i ostali javni skupovi.

Nevena Pantić
etnolog-antropolog
viši kustos Narodnog muzeja Užice