Pocetna Kultura Ruža u mećavi

Ruža u mećavi

812
0
Podelite

U Istorijskom arhivu u Užicu povodom predstojećeg praznika Sretenja – Dana državnosti Srbije, otvorena je izložba Arhiva Republike Srpske pod nazivom „Ruža u mećavi – Kočić i njegova porodica u fotografijama“, autora mr Zorana Pejašinovića.

Priređivanje izložbe podržalo je Ministarstvo prosvjete i kulture u Vladi Republike Srpske, a postavka u Užicu plod je dugogodišnje saradnje užičkog Istorijskog arhiva i Arhiva Republike Srpske u Banjaluci. Izložbu koju je zvanično otvorio Ratko Trmčić, član Gradskog veća zadužen za društvene delatnosti uz prisustvo i gostiju iz Republike Srpske, najavio je mladi guslar Danilo Tomić.

Ovu izložbu, posvećenu Petru Kočić (1877-1916) znamenitom piscu i političaru, njegovim roditeljima, prvoj i jedinoj ljubavi Milki, kao i o njihovoj deci i unučadima, a koju čine fotografije iz privatne zbirke na 15 panoa, Arhiv Republike Srpske poklonio je užičkom Arhivu, tako da će je u narednom periodu videti publika u mnogim opštinama u Zlatiborskom okrugu. U Užicu će izložba biti otvorena do kraja februara, zatim će je, prema rečima direktora Željka Markovića, užički Arhiv prirediti u Biblioteci „Ljubiša R. Đenić“ u Čajetini, ali i u nekoliko užičkih škola.

Bojan Stojnić, direktor Arhiva Republike Srpske, između ostalog je podsetio da je izložba o Petru Kočiću jedan od vidova saradnje ova dva arhiva koja traje deceniju i po uz podršku institucija Republike Srpske i Banjaluke, kao i grada Užica, koju nije mogla da prekine ni pandemija, a nastaviće da se razvija i u narednom periodu.

-Svake godine se trudimo da zajednički objavimo jednu do dve knjige, kao i da se po jednom lepom izložbom Banjalučani predstave u Užicu, a Užičani u Banjaluci. Mi se obično predstavljamo u Užicu pred Sretenje, kao i ovog puta. Ova izložba posvećena je onome što ne znamo mnogo o Petru Kočiću koji je, pre svega, starijim generacijama poznat kao književnik i političar, ali o njegovom intimnom životu malo znamo – rekao je Stojnić istakao da je upravo ova izložba, ne velika, ali vrlo značajna, posvećena ljubavi Petra i njegove supruge Milke koja je trajala i posle Petrove smrti još pola veka o čemu govori fotografija Milke Kočić u poodmaklim godinama koja drži spomenar i u njemu ružu sa prvog sastanka sa Petrom.

Mr Zoran Pejašinović, autor izložbe, koji nije došao na otvaranje iz zdravstvenih razloga, u katalagu je zapisao o ovoj fotografiji:

„I na kraju ovog slikokaza, jedna naizgled obična, a ustvari, antologijska fotografija: na njoj baka Milka Kočić, pred smiraj sopstvenog života, u krilu drži otvoren spomenar i u njemu – ružu! Onu istu ružu koju joj je njen Petar darovao na prvom sastanku, šezdeset i više godina ranije! Njeno trnje svjedoči o piščevom izbivanju, gladovanju i tamnovanju, o smrti malog Slobodana, o Petrovoj bolesti i uvenuću, o Velikom i još većem ratu, o mnogim zabilježenim i nezabilježenim mećavama zlosrećnog tribuna, a latice o zrakama sunca, jelikama i omorikama, zdravoj kćeri i unucima i, ponajprije, o beskrajnoj i bezuslovnoj ljubavi dvoje ljudi, počev od onog davnog mirisnog juna, pa dok je vijeka i čovjeka!

Poslije svega, pitamo se: nije li u toj fotografiji čitav Kočićev nenapisani roman?,“

Inače, prema pisanju mr Zorana Pejašinovića, Petrovo detinjstvio, a kasnije i školovanje u Sarajevu i Beogradu obeležila je nemaština, pa je fotografisanje iz tih razloga dugo bilo nedostupno za Kočića, koji, kako je govorila njegova supruga i nije voleo da se fotografiše, sve do studija u Beču gde nastaje njegova prva fotografija početkom 1901. godine. Osim ovog, prema pisanju Pejašinovića, sačuvana su još tri crno-bela portreta, a od fotografija koje su poznate stručnoj, pa i široj javnosti, jesu dve grupne. Na jednoj je poznati pisac u društvu dvadesetak žena i dece u Sitnici kod Ribnika 1907, a na drugoj, sa grupom studenata i starešinom mostarske Franjevačke bogoslovije na Ivan planini 1913. godine. Na izložbi je i jedna sačuvana fotografija Petrovog oca Jovana, pravoslavnog sveštenika, koji se posle smrti svoje supruge, Petrove majke Mare, zamonašio. Sačuvana je i grupna fotografija devetoro Kočića nastala znatno kasnije, posle Petrove smrti, u doba jugoslovenske kraljevine na kojoj je i Petrova sestra Milica. Znatno je više sačuvanih fotografija Kočićeve supruge Milke koja je poticala iz imućnije porodice i sa kojom se venčao 1904. godine. Prvo dete, sin Slobodan koji im se rodio u Sarajevu, umro je u trećoj godini od tuberkuloze. U Beogradu su dobili kćerku Dušicu (1914-1994) koja je završila jugoslovensku književnost. Veliki rat je oronulog Kočića zatekao u Beogradu na lečenju u duševnoj bolnici u kojoj je 1916. i umro u 39. godini. Njegova supruga Milka živela je do 1966. godine.

Petra Kočića smatraju jednim od prvih pisaca moderne u srpskoj književnosti, a njegovo političko delovanje bilo je uzor različitim političkim strujama u kasnijoj istoriji srpskog naroda. Autor je brojnih pripovedaka kao što je „Jablan“, „Vukov gaj“, „Zmijanje“ i druge, a poznat je i po satiričnim dramama „Jazavac pred sudom“ i „Sudanija“.